تنظیم خبر به سبک هرم وارونه
سبک هرم وارونه یکى از کاراترین روش انتقال اطلاعات است
باید دانست که اکثر خوانندگان (مخاطبان) روزنامه، حدود نیم تا یک‌ساعت از وقت خود را بیشتر صرف خواندن روزنامه نمى‌کنند. خواننده معمولاً خواندن خبر را با تیتر شروع مى‌کنند، اگر آن خبر را مرتبط به کار و زندگى خود دانست، به خواندن بقیه خبر ادامه مى‌دهد.
سبک هرم وارونه
تحقیقات موجود نشان مى‌دهد که تعداد خوانندگان خبر با تعداد پاراگراف‌ها رابطه معکوس دارد. یعنى هرچه خبر طولانى‌تر باشد، تعداد خوانندگان کمتر است. اکثر خوانندگان روزنامه، تیتر خبر را مى‌خوانند ولى تعداد خوانندگان با افزایش تعداد پاراگراف‌ها کمتر مى‌شود. بدیهى است، این رابطه به کیفیت رویداد و نحوه گزارش خبر بستگى دارد.
مزایاى سبک هرم وارونه
تنظیم خبر به سبک هرم وارونه که رایج‌ترین روش تنظیم خبر در رسانه‌هاى خبرى است، داراى مزایائى است که این سبک را نسبت به سایر روش‌‌ها در ارائه خبر رایج‌تر و مطلوب‌تر ساخته است.
۱. در لید، چکیده مهم‌ترین مطلب ارائه مى‌شود.
۲. از نظر خواننده (مخاطب)، زمان کمترى براى دریافت مهم‌ترین مطلب لازم است.
۳. خواننده (مخاطب) را خسته نمى‌کند.
۴. حس کنجکاوى خواننده را از جنبه نیاز خبرى به‌سرعت ارضاء مى‌کند.
۵. متن خبر بر پایه ارزش مطالب تنظیم مى‌شود.
۶. خواننده (مخاطب)، را به خواندن خبر ترغیب مى‌کنند.
۷. از لحاظ تصحیح، تیترنویسى و ماکت‌بندى (صفحه‌آرائی) کار را ساده مى‌کند.
کاستى‌هاى سبک هرم‌وارونه
در قبال مزایاى سبک هرم وارونه در ارائه اخبار، کاستى‌هائى نیز به چشم مى‌خورد که البته در مقایسه با نکات مثبت آن چندان مهم تلقى نمى‌شود این کاستى‌ها عبارتند از:
۱. در بسیارى از موارد، از آنجا که در لید، چکیده مطلب بیان مى‌شود و اطلاعات مهم جدیدى دوباره به خواننده عرضه نخواهد شد، احتمال دارد خواننده را از خواندن بقیه خبر باز دارد.
۲. در بعضى موارد، خصوصاً در مورد خبرهاى طولانی، آنچه در لید گفته مى‌شود، دوباره در متن خبر هم تکرار مى‌شود.
۳. اعمال نظر خبرنگار در برجسته کردن مطالب بیشتر از سیار سبک‌ها است.
۴. در مواردى ممکن است به‌علت خلاصه شدن مطلب یا حذف مطالبى توسط سردبیر، برخى از اطلاعات از متن خبر حذف شود.
موارد استفاده از سبک هرم وارونه
امروز سبک هرم وارونه به‌صورت رایج ترین روش در تنظیم و ارائه خبر در رسانه‌هاى خبرى در آمده است. اکثر مطالب خبرى روز مانند مصاحبه‌هاى خبری؛ سخنرانى‌ها، خبر سمینارها، کنفرانس‌ها و... با روش هرم وارونه تنظیم مى‌شود. روش تنظیم خبر به سبک هرم وارونه اختصاص به روزنامه ندارد، نگاهى به صفحات خبرى مجله‌ها و توجه به بخش اخبار رادیو و تلویزیون نشان مى‌دهد که سبک هرم وارونه تقریباً به‌عنوان روش منحصربه فرد در ارائه و تنظیم اخبار در آمده است. یکى از دلایل عمده فراگیر شدن سبک هرم وارونه، سرعت در پخش و انتشار اخبار از طریق رسانه‌هاى خبرى و فرصت کوتاه مخاطبان در دریافت پیام‌هاى خبرى است.
نمونه سبک هرم وارونه
نمونه اول:
لید تهران - خبرگزارى جمهورى اسلامی: براساس مصوبه دولت و به‌منظور افزایش سرمایه‌گذاری، تقویب و جلب مشارکت کارکنان دولت در بخش تعاون، ماهانه ۳۰۰۰ ریال از حقوق آنان کسر و به حساب تعاونى‌ها واریز مى‌شود.
پاراگراف ۲ این مصوبه در جلسه ماهانه شوراى معاونان وزارتخانه‌ها به ریاست معاون رئیس‌جمهورى دیروز مورد بررسى قرار گرفت و مقرر شد در این زمینه بخشنامه‌اى توسط وزارت تعاون به دستگاه‌هاى دولتى صادر شود.
پاراگراف ۳ براساس این مصوبه، با توافق کارکنان ماهانه مبلغ ۳۰۰۰ ریال از محل کمک هزینه عائله‌مندى قانون نظام هماهنگ پرداخت، کسر و به حساب اتحادیه تعاونى مصرف کارکنان دولت و شرکت‌هاى تعاونى دستگاه‌هاى مربوطه واریز مى‌شود.
پاراگراف ۴ بدین ترتیب با افزایش سرمایه و توان مالى شرکت‌هاى تعاونی، امکان سرمایه‌گذارى در فعالیت‌هاى تولیدى از طریق تعاونى‌ها فراهم خواهد شد.
نمونه دوم:
لید بانکوک (تایلند)-رویتر: یکى از سرنشینان هواپیماى خطوط هوائى بلغارستان در مسیر تایلند-ویتنام با استفاده از چترنجات در آسمان ویتنام از هواپیما بیرون پرید.
به گفته مقامات خطوط هوائى بلغارستان، هنگامى که هواپیمائى ایرباس ۳۰۰ خطوط هوائى 'جی.اس.اس' در مسیر بانکوک به شهر هوشى‌مینه (ویتنام) در حال پرواز بود، یکى از مسافران، خدمه هواپیما را با تهدید وادار به باز کردن یکى از مسافران، خدمه هواپیما را با تهدید وادار به باز کردن یکى از درهاى هواپیما کرد.
یک مقام خطوط هوائى بلغارستان گفت مسافر یاد شده که به‌نظر مى‌رسید تبعه ویتنام باشد، ضمن پخش اعلامیه‌هائى خود نیز به وسیله چتر نجات بر فراز خاک ویتنام به بیرون از هواپیما پرید.
مقامات هواپیمائى بلغارى گفتند در این حادثه به کسى آسیب نرسیده است.
ترتیب ارائه سایر مطالب در سبک هرم وارونه
در نگارش مطالب بعد از «لید» در سبک هرم وارونه باید این نکته را در نظر داشت که چند پاراگراف بعد از لید توضیحات بیشترى راجع به همان مطلب اصلى لید را ارائه مى‌دهد و پس از این توضیحات مطلب مهم بعدى مطرح مى‌شود.
فرض کنید رویدادى مانند یک سخنرانى یا مصاحبه خبرى شامل مباحث گوناگون باشد و بخواهیم آن را به‌صورت هرم وارونه تنظیم کنیم. این مطالب را به A،B،C،D،E نشان مى‌دهیم. فرضاً در بین این مطالب مختلف، مهم‌ترین مطالب با توجه به ارزش‌هاى خبرى و با درنظر گرفتن مسائل دیگر، مطلب D باشد و مى‌خواهیم آن را در لید خبر مطرح کنیم. بنابراین در مرحله اول چکیده مهم‌ترین مطالب به موضوع D را در لید مى‌نویسیم و در پاراگراف‌‌هاى بعد توضیحات بیشتر در ارتباط با همین موضوع را که به d۱ d۲ d۳ نشان مى‌دهیم.
همچنین فرض کنید مطلب مهم بعد B باشد که با عبارت ربط‌‌دهنده به مطالب بالا مرتبط شده و توضیحات خود را نیز به‌دنبال دارد. به همین ترتیب ضمن رعایت هماهنگى بین موضوعات، مطالب ارائه شده همراه با توضیحات بیشتر (جزئیات مطلب) به‌دنبال هر قسمت مربوطه با توجه به اهمیت درنظر گرفته شده نوشته مى‌شود. به دو شکل زیر توجه کنید:
ترتیب درست ارائه مطالب
ترتیب نادرست ارائه مطالب:
