مهمترین تفاوت سختخبر و نرمخبر
از حدود دههی 90 و همزمان با دو اتفاق بزرگ اشغال کویت از طرف صدام و سقوط اردوگاه کمونیسم در دنیا (اتحاد جماهیر شوروی) که هجوم تعداد زیادی خبر را باعث شد، نوعی خبرنویسی به نام سبک قلاب (هوک) رایج شد که در آن خبرنگار این امکان را داشت که خود را از قالبهای خشک سبک خبرنویسی هرم وارونه خلاص کند.
پیش از این، سبک هرم وارونه به دلیل انعطافناپذیری قدرت مانور را از روزنامهنگار گرفته و او را به یک کار مکانیکی تبدیل کرده بود، در صورتی که این سبک جدید نگارش یعنی قلاب، امکان استفاده از تشبیه، توصیف و محاوره را به خبرنگار داده و او را به استفاده از مهارتهای ادبیاتی ترغیب میکرد.
سختخبر و نرمخبر به لحن و ادبیات خبر هیچ ربطی ندارند، این تصور رایج که استفاده از توصیف و محاوره یعنی نرمخبر و کاربرد لحن جدی یعنی سختخبر، کاملا اشتباه است، چراکه تفاوت اصلی این دو سبک نگارشی، تنها در مقولهی فوریت است که سختخبر به موضوعاتی میپردازد که به قولی تاریخ مصرف دارند، اما نرمخبر دارای فرصت زمانی بیشتری برای انتشار است.
خبری که برای انتشار فوریت داشته و در صورت ماندن، آسیب دیده و کهنه میشود، سختخبر بوده و خبری که دیرتر کهنه شده و محدودیت زمانی ندارد، نرمخبر نامیده میشود.
از سوی دیگر نوع نگارش در نرمخبر به نوعی به حس و حال خواننده نزدیک بوده، نوع ادبیاتش ادیبانهتر و به متن قصه نزدیکتر است، ضمن اینکه به احساسات خود خبرنگار نیز نیم نگاهی دارد.
سخت خبر به عقل و استدلال نزدیکتر است، سخت خبر و نرم خبر دو شکل متفاوت از برخورد با قضایا هستند که کارکردهایی در دو عرصهی متفاوت داشته، در تمامی حوزهها قابل نگارش بوده و هر دو نیز برای مخاطب و رسانه لازم و ضروری هستند؛ بنابراین نمیتوان گفت که کدام یک از این دو سبک در رسانهها غالب است.
مردم به طور معمول عادت کردهاند که موضوعات غیرفوری را با ادبیات توصیفیتر و ادیبانهتری بخوانند.
نوع سوژه، نوع پرداخت و خط مشی رسانه در انتخاب استفاده از نرمخبر و یا سختخبر بسیار مهم است.
نوع گزینش و چینش نکتهها و مطالب، هرچند شاید بتواند ذهن خواننده را به سمتی خاص سوق دهد، اما این به معنای تاثیرگذاری یک نوع خاص از سبک نگارش خبر نبوده و تنها یک سلیقهی نگارشی است؛ بنابراین هر دو سبک نرمخبر و سختخبر تاثیر خاص خود را دارند./ علیاکبر قاضیزاده