گذر از سخت خبر به نرم خبر

یکی از تفاوت‌های اصلی بین نرم خبر و سخت خبر لحن ارائه خبر است. در حالی که سخت خبر تنها اطلاعات لازم را بر اساس آنچه روی داده در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد و اجازه می‌دهد تا مخاطبان، خود تصمیم بگیرند با اطلاعاتی که در اختیارشان گذاشته شده چه کنند، نرم  خبر در عوض می‌کوشد تا خواننده را سرگرم و یا نصیحت کند.

در حالی که عده‌ای سخت خبر و نرم خبر را بر اساس موضوعات، طبقه بندی می‌کنند عده ای دیگر تنها تفاوت سخت خبر و نرم خبر را در نحوه و لحن بیان آن می‌دانند. مثلا وقتی گفته می‌شود سیاست، اقتصاد، جنگ، جنایت و حوادث، سخت خبر هستند و هنر، سرگرمی و شیوه زندگی جزو طبقه بندی فیچرها یا نرم خبر قرار می‌گیرد. این دسته معتقدند که نرم خبر باید لبخندی بر چهره مخاطب بیافریند. اما عدةای دیگر معتقدند  حد و مرز نرم خبر و فیچر به کلی از بین رفته است و نمی‌توان تشخیص داد که کجا از یک نرم خبر استفاده شده و کجا از یک مطلب فیچری و حتی نمی‌توان تشخیص داد که آیا مطلبی درباره زندگی خصوصی یک سیاستمدار بزرگ نرم خبر محسوب می‌شود یا خیر؟

وظیفه اصلی یک نرم خبر جواب دادن به همان شش سوال معروف است (Ws  + H 5)   و نرم خبر هرگز خود را موظف به پاسخگویی حتمی به همه موارد نمی‌داند.

مشخص نیست نخستین نرم خبر توسط چه کسی نوشته شده و آغاز این روش از خبرنویسی در روزنامةنگاری از چه زمانی رایج شده است اما تحقیقات مختلفی نشان می‌دهد که میزان استفاده از نرم خبر در رسانةها در 20 سال گذشته بسیار افزایش داشته است.

امروزه عمده روزنامه‌های مهم دنیا آمیزه ای از سخت خبر و نرم خبر را به کار می‌گیرند تا از این طریق طیف گسترده‌ای از خوانندگان را راضی نگهدارند.

ساختار نرم خبر:

لید نرم خبر

لید نرم خبر درست مانند قلاب ماهیگیری است که خواننده را به دام انداخته و به داخل خبر می‌کشد. این لید می‌تواند یک جمله باشد اما تفاوت آن با لید سخت خبر این است که به جای جواب دادن به شش سئوال اساسی سعی می‌کند با فضا سازی و رنگ آمیزی هر چه بهتر، خواننده را به خواندن مطلب فرا بخواند.

در نوشتن لید یک نرم خبر باید از خیال استفاده کرد. باید سعی کرد تا موضوع  را به طور غیر مستقیم و از راه  کنایه مطرح ساخت و سپس با زبانی جذاب و یا ادبیاتی ویژه به تشریح آن پرداخت. در نوشتن یک لید نرم خبر درست مانند نوشتن یک رمان وظیفه نویسنده جلب توجه خواننده است، خواننده را باید به دام انداخت.

بدنه نرم خبر

لحن بدنه یک نرم خبر دوستانه و غیررسمی است. مملو از نقل قول‌های مستقیم و پس زمینه‌هایی که خواننده را به اصل  و عمق موضوع می‌برند. نباید فراموش کرد که نرم خبر ممکن است گاه دنبال کننده یک سخت خبر باشد. پس لازم است تا با یک یا چند پاراگراف پس زمینه‌ای خواننده را با اصل ماجرا آشنا ساخت. رنگ آمیزی‌های مختلف و ایجاد تنوع از دیگر ملزومات نرم خبر است. بدنه نرم خبر شامل ترکیبی از افرادی که با آنها مصاحبه شده است و یا دربر گیرنده اطلاعات اصلی خبر و نقلی از روایتی است که کمک می‌کند جریان داستان به خوبی پیش برود. در واقع از لحاظ ساختار، در نوشتن بدنه نرم خبر و نوشتن بدنه یک سخت خبر تفاوت چندانی وجود ندارد. اما محتوای یک خبر نشان می‌دهد که چگونه باید گفته شود.

نکته دیگر در نوشتن بدنه نرم خبر استفاده زیاد از نقل قول‌های مستقیم از افراد مختلفی است که یا با آنها مصاحبه کرده‌ایم و یا نظر آنها را درباره موضوع از افراد مختلفی به دست آورده‌ایم.

بدنه نرم خبر، مکان خوبی برای پرورش لید است. شاید همین جا دوست داشته باشید که به آن شش سئوال جواب دهید. اما عجله نکنید هر کدام را به اندازه کافی بپرورانید و بگذارید وزن اطلاعاتی که به مخاطب می‌دهید به طور یکسان در همه قسمت‌ها تقسیم شود. در نرم خبر مانند سخت خبر نمی‌توان پاراگراف آخر را چشم بسته برداشت. برعکس سخت خبر، رد پای گزارشگر و نویسنده خبر در نرم خبر بر جای می‌ماند. در برخی مواقع یک نرم خبر اساسا یک مطلب نظریه‌ای است شاید پاراگراف آخر همان جایی است که خواننده قرار است هدف اصلی رااز خواندن خبر بفهمد. این البته به این معنی نیست که بهانه خبری را تا پاراگراف آخر به او نگوییم. پاراگراف آخر جایی است که  شما ممکن است به عنوان یک گزارشگر نظر خودتان را بیان کنید. کاری که در سخت خبر ممکن نیست.

به عنوان یک گزارشگر شما چشم و گوش خواننده هستید. شما باید سعی کنید در بدنه خبر خود مقداری از جزئیات بصری را وارد کنید تا خواننده همگام با شما تماشاچی صحنةها باشد. این کار به خبر شما زندگی و روح می‌بخشد و به یاد داشته باشید برای خلق چنین نوشتة‌ای که در آن جلوه‌های بصری وجود داشته باشد نمی‌توانید تنها به مصاحبه های تلفنی بسنده کنید و باید بارها و بارها و با افراد مختلف چهره به چهره و رو در رو شوید.

نرم خبر در انتها به جایی باز می‌گردد که لید از همان جا آغاز شده است. شاید لیدتان را با یک نقل قول آغاز کرده‌اید، پس در انتها می‌توانید نقل قول دیگری از همان شخص به کار برید یا با اشاره به آن تمام کنید. شاید لیدتان با توصیف یک رویداد آغاز شده پس با تکیه به همان، تمام کنید. یادتان باشد پایان بندی شما بسیار مهم است و قرار نیست چشم بسته حذف شود. پایان بندی شما می‌تواند در برگیرنده اطلاعات جدیدی باشد که خواننده تنها از طریق خواندن آن می‌تواند حلقه گم شده متن را پیدا کند.

با این حال پایان بندی شما باید ساده و شفاف و گویا باشد. خواننده باید متوجه شود مطلب شما تمام شده و یا شما می‌خواهید همچنان او را منتظر نگهدارید.